Το Ποτάμι

Ο Αχελώος είναι ο δεύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας. Πηγάζει από την οροσειρά της Πίνδου και μετά από μια διαδρομή 220 χιλιομέτρων εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος, έχοντας σχηματίσει με τις προσχώσεις του τα νησιά Εχινάδες. Διαχωρίζει με την πορεία του την Ακαρνανία από την Αιτωλία, διασχίζοντας διαδοχικά τις τεχνητές λίμνες των Κρεμαστών, του Καστρακίου και του Στράτου και αρδεύει την πεδιάδα του Αγρινίου. Στη ροή του προς το Ιόνιο δέχεται τα νερά των παραποτάμων του Αγραφιώτη, Ταυρωπού, Τρικεριώτη και Ινάχου. Σήμερα οι τρεις πρώτοι χύνονται στην τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών και ο τέταρτος στην τεχνητή λίμνη του Καστρακίου. Θεωρείται ο πλουσιότερος σε νερά γηγενής ποταμός της Ελλάδας.

Ο Αχελώος, με γεωγραφικά στοιχεία Ε 21 17 και Ν 37 38, εμπίπτει στην απόφαση της Ευρωπαϊκής επιτροπής 2006/613/ΕΚ και αποτελεί έναν από τους τόπους κοινοτικής σημασίας στη μεσογειακή γεωγραφική περιοχή. Ο συνολικός ετήσιος όγκος των νερών του ποταμού που φτάνουν να χύνονται στις εκβολές του στο Ιόνιο Πέλαγος ανέρχονται κατά μέγιστη εκτίμηση στα 4.030 εκατ. κυβικά μέτρα(Μ3)

Κατά την μυθολογία ο Αχελώος έδωσε στον Ηρακλή το κέρας της Αμάλθειας.

ΑΧΕΛΩΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

Το χωριό θεωρείται παραποτάμιο καθώς η έδρα του δημοτικού διαμερίσματος βρίσκεται σε απόσταση μόλις 4 περίπου χιλιομέτρων από την κοίτη του Αχελώου ποταμού. Η κτηματική περιφέρεια του δημοτικού διαμερίσματος Καλυβίων του Δήμου Αγρινίου, τμήμα της πεδιάδος Αγρινίου αποτελεί δημιούργημα του ποταμού από τις φερτές ύλες που έφερνε.

Το ποτάμι πήρε το όνομά του, σύμφωνα με την επικρατέστερη ερμηνεία από την ρίζα «αχ» ή «αχα» (λατινικό ajua) που σημαίνει νερό και αποτελεί το πρώτο συνθετικό του και το συγκριτικό επίθετο «λώων», που σημαίνει καλύτερος, περισσότερο ευεργετικός ή ποσοτικά μεγαλύτερος. Τα δύο συνθετικά μαζί  δηλώνουν το πολύνερο ποτάμι. Η δεύτερη ερμηνευτική εκδοχή δέχεται ως δεύτερο συνθετικό του ονόματος του ποταμού Αχελώου το ρήμα «χειλώω» που σημαίνει πλημμυρίζω, ξεχειλίζω ή προέρχεται από την ρίζα «Ελλ» που σημαίνει ψηλός ή ορεινός (ορεσίβιος), προσωνυμίες που δίνονταν στους κατοίκους των ορεινών περιοχών της Οροσειράς της Πίνδου που γειτνιάζουν με τις πηγές του Αχελώου. Από την ίδια ρίζα προέρχονται πιθανότατα και τα ονόματα Ελλάς και Ελλοί.

Σύμφωνα  με τον Στράβωνα ο ποταμός ονομάζονταν Θόας, όνομα που είχε ο Ομηρικός αρχηγός των Αιτωλών και άλλαξε ονομασία όταν ο ήρωας Αχελώος πνίγηκε στα πολύβουα νερά του ποταμού πληγωμένος από την πάλη του με τον Ηρακλή. Ο πιο γνωστός ίσως μύθος  για τον ποταμό ήταν αυτός που αναφέρεται στην πάλη του με τον Ηρακλή για χάρη της Δηιάνειρας, κόρης του Οινέα, βασιλιά της Καλυδώνα (που θεωρείται ο πρώτος αμπελοκαλλιεργητής απ’ τον οποίο έλαβε το όνομά του ο οίνος), που δεν ανταποκρίνονταν στην αγάπη του.  Η Δηιάνειρα  τρομαγμένη από την όψη ταύρου που είχε ο μνηστήρας της, ο ποταμός Αχελώος, εύχονταν να πεθάνει παρά να τον παντρευτεί. Ο Ηρακλής  με τιτάνιο αγώνα κατάφερε  να τσακίσει το κέρατο του ταυροκέφαλου θεού και τον έριξε κατάχαμα. Ο θεός Αχελώος, αναγνωρίζοντας την ήττα του, ζήτησε και πήρε από τον Ηρακλή, το σπασμένο κέρατό του και του έδωσε το κέρας της Αμαλθείας, πηγή της γονιμότητας και της ευφορίας. Αυτός με την σειρά του έδωσε το κέρας της Αμαλθείας, στον Οινέα, βασιλιά της Καλυδώνας και έτσι πήρε για γυναίκα του την Διηάνειρα.

Ο μύθος αυτός δείχνει την αιώνια πάλη των κατοίκων της αρχαιότητας ενάντια στις απροσδόκητες πλημμύρες και την ανεξέλεγκτη δύναμη του ποταμού που γίνεται καταστροφική μέχρι τότε που ανθρώπινα έργα όπως διώρυγες, αποστραγγιστικοί τάφροι και αναχώματα κατάφεραν να δαμάσουν την ανεξέλεγκτη ροή του ποταμού (το σπάσιμο του κέρατος) και στη συνέχεια να εκμεταλλευτούν τα νερά του προς άρδευση των παραποτάμιων εδαφών και να παράγουν με τον τρόπο αυτό πλούσιους καρπούς της γης (το κέρας της Αμαλθείας). Ο ποταμός στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λέγονταν Άσπρος ή Ασπροπόταμος και έτσι αναφέρεται σε δημοτικά τραγούδια και λαικές παραδόσεις. Η ονομασία του αυτή προέρχεται από τα άσπρα χαλίκια που κατέβαζε μαζί με τα ορμητικά νερά του ή από τα καθαρόασπρα νερά του.